PROTEİNLER
Proteinler aminoasit zincirlerinden oluşan organik bileşiklerdir. Yaklaşık 20 aminoasitten oluşan proteinlerin işlevleri aminoasit dizilimine göre değişkenlik gösterir. Proteinler vücudumuz için oldukça önemli yapı taşlarıdır. Yaşamsal pek çok faaliyetimiz proteinler sayesinde gerçekleşmektedir. Bir kısım proteinler insan vücudunda üretilemez ve besinlerden alınması gerekir. Proteinlerin vücudumuzda çeşitli fonksiyonları vardır ve mutlaka tüketmemiz gerekir.
Proteinlerin vücudumuzdaki görevleri nelerdir bahsedelim:
• Proteinler vücudumuzda hasarlı doku onarımı ve yeni doku inşasında görev alır.
• Kas gelişimi ve kas dokusunun korunmasında da proteinlerin etkisi büyüktür.
• Proteinler çocuk ve gençlerin büyüme ve gelişmesinde önemli rol oynar.
• Proteinler bağışıklık sistemini güçlendirmekle beraber virüs ve bakterilerden korunmamıza da yardımcı olur.
• Proteinler vücudumuzda taşınması gereken moleküllerin taşınmasında da görev alırlar.
• Cilt sağlığı alanında öne çıkan ve bir protein türü olan kolajen vb. yapıların üretimi de proteinler sayesinde olur.
• Vücudumuzdaki sistemler için oldukça önemli olduğunu belirttiğimiz proteinler; metabolizmanın düzenlenmesini sağlar.
• Proteinler vücudumuzda enerji üretimini de sağlarlar.
• Proteinler çeşitli nedenler sonucu oluşan yaralanmaların daha hızlı iyileşmesine katkı sağlar.
• Kan şekerini düzenlemeye yarayan insülinin yapısında da protein bulunur.
• Proteinler yüksek tansiyon ve kolesterolün düzenlenmesine de yardımcı olmaktadır.
• Hemoglobinin yapısında da bulunan proteinlerin kansızlığı önlediği de bilinmektedir.
Vücudumuzda üretilemediği için besinlerden almamız gereken protein hangi besinlerde bulunur?
Proteinlerin en çok bulunduğu besin grubu hayvansal gıdalar olarak bilinir fakat bununla beraber sebze ve meyvelerden de protein almak mümkündür.
Hayvansal proteinler
Yumurta
Süt ve yoğurt
Peynir
Kırmızı ve beyaz et
Balık
Ton balığı
Karides
Bitkisel proteinler
Baklagiller (yeşil mercimek, bulgur...)
Yulaf
Kinoa
Çiğ badem
Yer fıstığı
Kabak çekirdeği
Brokoli
Brüksel lahanası
Fasulye
Bezelye
Kuşkonmaz
Mısır
Ispanak
Soya fasulyesi
Proteinin vücudumuz için gerekli olduğundan ve tüketmemiz gerektiğinden bahsetmiş olsak da özellikle hayvansal proteinlere karşı duyarlılığı olan kişilerin dikkat etmesi gerekmektedir. Protein içerikli diğer gıdalarda da alerji riski olduğundan kontrollü tüketim herkes için önemlidir.
Bununla beraber gebelikte protein alımı önemli bir konudur. Anne karnındaki bebeğin gelişimi için aşırıya kaçmadan protein kaynaklı besinler tüketmek önemlidir.
Protein gereğinden fazla tüketildiği takdirde bazı sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Örneğin; kabızlık, kalsiyum ve kemik kaybı, kalp rahatsızlıkları, su kaybı...
Proteinin aşırı alımı zararlı olduğu kadar eksikliğinde de bazı problemler görülebilmektedir. Protein eksikliğinin belirtileri şunlardır: saçlarda kırılma ve dökülme, tırnak kırılmaları, cilt kuruluğu, yorgunluk hissi, uyku problemleri, vücutta ödem oluşumu ve ruhsal değişimler...
Bu belirtiler dikkate alınmadığı ve protein eksikliği devam ettiği takdirde çeşitli hastalıklar da görülebilmektedir. Protein eksikliği sonucu görülen hastalıklar ise şunlardır:
o Marasmus hastalığı: Bu hastalık genellikle çocuklarda, protein eksikliğine bağlı olarak kas, kemik ve yağ dokusu kaybı olarak ortaya çıkar.
o Kwashiorkor hastalığı: bu hastalık da yine çocuk ve gençlerde protein eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkar. Ve tedavi edilmediği takdirde fiziksel ve zihinsel gelişimi etkilemektedir.
o Organ yetmezliği
o Yetişkinlerde kas kütlesi kaybı
o Hormon bozuklukları
o Bağışıklık sisteminde zayıflama
Protein tüketiminde dikkatli olmalı ve mutlaka uzman bir doktora danışmalısınız.
